Osteoporoza

Osteoporoza to postępujące schorzenie układowe, charakteryzujące się ubytkiem istoty gąbczastej i osłabieniem struktury przestrzennej tkanki kostnej. Następstwem jest głównie wzrost podatności kości na złamania, a także bóle pojawiające się w otaczających tkankach, takich jak stawy, mięśnie czy ścięgna.

Zazwyczaj występuje u kobiet powyżej 65 roku życia. Jeżeli istota gąbczasta jest zdrowa, to po zakończeniu wzrostu w wieku dziecięcym masa kostna utrzymuje się na stałym poziomie aż do 50 roku życia. Potem następuje w przypadku kobiet, nawet przed przekwitaniem, szybkie rzeszotowienie tkanki kostnej. Proces ten ulega znacznemu przyspieszeniu po zatrzymaniu produkcji estrogenu.

Osteoporoza występuje w postaci miejscowej, która powstaje w miejscu złamania kości. Jest także postać uogólniona, której etiologia może być nieznana i z tego powodu bywa nazywana osteoporozą idiomatyczną. Ponadto istnieje osteoporoza wtórna, towarzysząca rozmaitym chorobom, takim jak na przykład schorzenie wątroby, nerek. układu trawiennego, czy wynikająca z długookresowego braku ruchu, zaburzeń hormonalnych, nowotworów. Jest także możliwa pod wpływem leków- głównie hormonów sterydowych

Diagnozowana jest głównie na podstawie badania gęstości kości. Zastosowanie komputera pozwala także na określenie ubytku tkani w procentach. W ramach badania ustala się także dodatkowo poziom wapnia we krwi. Często on bywa podwyższony ze względu na wypłukiwanie wapnia z istoty gąbczastej oraz wydalanie wapnia w moczu.

Terapia odbywa się w formie rehabilitacji, dobrania odpowiedniej diety oraz zastosowania leków.

W ramach rehabilitacji stosowane są przede wszystkim ćwiczenia wspomagające poprawę równowagi stawowo-mięśniowej.

Z punktu widzenia diety zalecone jest podwyższone spożycie wapnia, przede wszystkim w postaci nabiału oraz zmniejszenie ilości cukru. Cukier może wykorzystywać wapń do neutralizacji kwasowości.

W farmakologii stosuje się wapń w różnych postaciach oraz biofosforany, będące wyprodukowanymi chemicznie analogami pirofosforanu, wpływającymi na metabolizm tkanki kostnej. Wstrzymują one resorpcję masy kostnej, spowodowana przez komórki nazywane neoklastami, ograniczając ich dostęp do kości. Leki te obniżają też produkcję niektórych cytokin, które oddziaływają na masę kostną.

Biofosforany stosowane są głównie w przypadku osteoporozy spowodowanej pojawieniem się nowotworu kości. Kalcytonina to substancja hormonalna wytwarzana w organizmie, inhibująca aktywność osteoklastów i mająca zarazem działanie przeciwbólowe. Jest stosowana w postaci zastrzyków lub spray’ów do nosa. Stosuje się też witaminę D, potrzebną do przyswajania wapnia, fosfor i fluor.

Pierwotna profilaktyka uważana jest za niemożliwą. Profilaktyka wtórna ma przede wszystkim postać aktywności ruchowej, zmiany trybu życia i w ogóle stylu życia.

 Opracowano na podstawie materiałów firmy Joalis – artykułu Josefa Jonáša.